Lên Suối Giàng (Phần 2)

(Bài của HAT đăng tại http://tuanhavn.blogspot.com/)

Bọn trẻ con nội trú được báo trước có khách Hà Nội lên, đã ngóng chờ từ chiều. Một số đứa nhà rất xa, không đợi được, phải về để hôm sau mang gạo đến trường. Mới sà vào lân la bắt chuyện với chúng, thì bác Tuấn, bác Trâm, bác Linh đã bắt đầu phát áo khoác ấm cho bọn tiểu học. Các bác Tiến, bác Khôi thì làm phụ tá. Nhìn bọn trẻ háo hức nhận quà, mặc áo, đội mũ với vẻ mặt hân hoan mà thấy sướng quá

Xong Tiểu học, bác Tuấn lại dẫn mọi người qua trường THCS phát áo, phát khăn. Có chút trục trặc là áo khoác cỡ nhỏ nhiều quá, ít cỡ to, nên phải chọn, đổi hơi lâu cho những đứa lớn mặc vừa. Bọn con gái thích áo màu sặc sỡ, đỏ đỏ, hồng hồng, hơn là áo màu xanh, màu đen.

Thùng quần áo cũ mình gửi các thầy cô THCS phát cho các em sau. Thùng sách truyện thì gửi cho Thư viện của THCS luôn. Xong xuôi cả rồi, đã hơn 20h, ai đó mới sực nhớ, hỏi: “Thế cây chè cổ thụ nổi tiếng trông thế nào?”. Bác Tuấn dẫn ra góc sân Trường, chỉ mấy cây chè cao khoảng hơn 2m, gốc to bằng bắp chân, nói chè đây này. Một thầy giáo bấm đèn pin cho khách coi chè, chỉ dẫn: “Mấy gốc chè này chỉ 20-30 năm thôi. Chè cổ thụ phải cả trăm tuổi kia”. Thế là cuộc thưởng ngoạn chè Suối Giàng diễn ra trong chưa đầy 5 phút, dưới ánh đèn pin! Thôi thì lần khác có dịp lên coi, hoặc vào mạng search hình coi đỡ vậy.

Trên sườn dốc xa xa cũng thấy lấp loáng ánh đèn pin. Một cô giáo nói đó là những đứa nhà gần (cũng phải 5-6 km) tối nay đi bộ về lấy gạo mai mang lên nộp cho cả tuần sau. Nói đến ăn, lúc đó mới thấy đói khiếp! Đang băn khoăn định hỏi xem ở đây có hàng quán gì không, thì nghe nói ông chủ tịch xã, bí thư xã, các thầy cô giáo đã làm cơm tiếp khách tại Văn phòng trường Tiểu học. Bữa cơm ấm cúng, thân tình, rất vui! Trong bữa, có một cô giáo hát tặng khách mấy bài, có cả bài hát do cô sáng tác về nghề dạy học, rất hay! Bác Khoai thì đọc một bài thơ. Ăn xong, mình vòng vòng ngó xem mấy lớp học. Thực lòng mà nói cơ sở trường lớp ở đây ổn, khá hơn nhiều nơi, nếu căn cứ vào những bức ảnh mình đã thấy. Nhà xây, tuy nhỏ, nhưng cũng sạch sẽ, khang trang. Với Suối Giàng, vấn đề chỉ là đồ ấm chưa đủ, và thức ăn cho học sinh nội trú còn thiếu thốn. Một cô giáo nói bây giờ nhờ bác Tuấn, cơm có thịt, bọn trẻ thích đi học hơn, ít bỏ học hơn. Nhiều đứa hơn tháng qua lớn phổng lên, tăng mấy cân luôn. Ai cũng mừng! Nhìn chung, mình thấy tụi trẻ dân tộc bé quá, nhiều đứa học lớp 5-6 mà bé bằng bọn lớp 2-3 ở Hà Nội. Nếu nhờ có thịt, có áo ấm mà chúng nó khỏe mạnh hơn chút, ít ốm đau hơn chút, cao hơn chút, nặng hơn chút, thì còn gì làm chúng mình vui hơn.

Bác Tuấn từ lúc nào đã kịp lượn qua chỗ có một nhóm học sinh đang coi phim gì đó trên TV, có lẽ là cái TV duy nhất ở Trường. Rồi bác ấy nhắc thầy cô giáo là không nên cho tụi nhỏ coi những phim nhiều cảnh bạo lực như thế. Mọi người lại bàn tán nên chuyển những băng đĩa gì từ Hà Nội lên cho tụi trẻ ở đây xem.

21h30, cả đoàn qua thăm một dãy nhà của nội trú của Tiểu học. Căn nhà này trước là Trạm Y tế xã, sạch sẽ, ấm áp, nhưng có vẻ hơi ít cửa sổ, và các căn phòng hơi nhỏ. Mỗi phòng kê 3-4 chiếc giường tầng sát nhau. Hôm nay nhiều giường trống vì nhiều đứa về nhà ngày cuối tuần. Nhiều đứa đã chui vào chăn ngủ khò khò, nhiều đứa đi ngủ vẫn để nguyên áo mới, mũ mới không muốn rời. Bọn trẻ mới 6-7 tuổi đã biết tự lập, đến giờ tự đi ngủ, tự biết gấp chăn.

22h, cả đoàn 12 người rời Suối Giàng, chạy xe về Nghĩa Lộ (cách hơn 20 km) thuê khách sạn để ngủ.

Sáng Chủ nhật, ăn sáng xong, các bác lại lên đường đi Y Tý, mang theo rất nhiều chăn mền, bánh mì, sữa, ... cho các bé mẫu giáo, hình như trên đường đi còn định ghé qua mấy điểm ở Mù Cang Chải. Mình chia tay mọi người để quay về Hà Nội, vì chiều chủ nhật có việc bận. Con đường các bác ấy sắp đi lên Y Tí còn xa và gập ghềnh hơn nhiều chặng Hà Nội đi Suối Giàng.

Bác Tuấn gửi lời chào và cảm ơn các bạn Giỏ Thị và Lana nhé.

Đường về đã quen, thong thả hơn, tranh thủ ngắm cảnh và còn dừng lại chụp ảnh mấy lần.

Người mẹ trẻ địu con giặt đồ trên sông

Đang đổ xuống một con dốc dài thì gặp hai mẹ con người dân tộc đi ngược chiều. Thấy mình dừng xe, giơ máy ảnh, hai mẹ con dừng lại, cười tươi cho chụp hình. Có lẽ đây là bức ảnh đẹp nhất mình đã từng chụp!

Trên xe chỉ còn một lốc sữa tươi khả dĩ để làm quà, mình mang đến cho con bé. Con bé tần ngần không cầm, mẹ nó nói gì đó, nó mới nhận sữa. Mình hỏi người mẹ: "Có biết uống sữa này không?". Chị ta nói được tiếng Kinh: "Có biết mà!". Lúc đó, mình mới phát hiện ra trên lưng chị ta còn địu một đứa con nhỏ đang kêu e e.

Tự nhiên chẳng biết viết gì để kết thúc bài này. Ờ, đúng là mình đã bắt đầu mê đi Tây Bắc rồi! Lần sau có dịp mình sẽ lại xin đi theo các bác Tuấn, bác Tiến lên Tây Bắc. Sẽ xin nghỉ phép vài ngày để đi những chặng xa hơn, đến được những nơi hẻo lánh hơn. Nơi đây không chỉ có núi non hùng vĩ, mà còn có những nụ cười hồn nhiên thế, những ánh mắt trong veo thế.

(Lên Suối Giàng - phần 1)

Lên Suối Giàng (Phần 1)

(Bài của HAT đăng tại http://tuanhavn.blogspot.com/)

Từ mấy bữa trước thấy “Giỏ thị trưởng” Lana thông báo nhóm Giỏ thị Blogspot sẽ quyên góp quần áo để gửi qua Quỹ “Cơm có thịt” của Bác Trần Đăng Tuấn lên giúp trẻ em vùng cao, mình về kêu con trai soạn hết tủ quần áo, đồ gì còn tốt nhưng không dùng, hoặc ít dùng thì để riêng, giặt sạch, gấp cẩn thận để gửi các bạn. Góp được một túi, nhưng chủ yếu đồ hè, đồ ấm thu-đông thì lại không có nhiều, mà bây giờ bắt đầu mùa đông, trẻ em vùng cao cần gấp đồ chống rét. Lana cũng có một thùng quần áo cả cũ và mới. Lana bàn với mình nên mua thêm một ít đồ ấm cho tụi trẻ con, nhưng mặt khác lại không muốn tiêu lạm vào số tiền “thịt” mà nhóm Giỏ thị đã góp. Riêng mình đã có kế hoạch góp “tiền thịt” lâu dài, hàng quý, khoản góp thêm đột xuất để mua quần áo ấm lần này cũng có thể thu xếp được, nhưng không nhiều. Đang lăn tăn tính có nên kêu gọi các bạn tài trợ tiếp không, thì tìm ngay được nhà tài trợ "sộp".

Chẳng là bà xã mình vào đọc blog của bác TĐT, đọc xong mắt đỏ hoe, nói muốn mua chút đồ tặng cho tụi nhỏ vùng cao. Mình nói chuyện cuối tháng 11 các bác í lên Suối Giàng, Y Tý … đó, mua áo quần, khăn mũ gửi lên đi. Bà xã ok cái rụp, nói nhưng em bận quá (ngoài việc cơ quan, tháng 12 lại thi cao học), không có thời gian đi mua đồ, thôi ủy quyền cho anh mua gì thì mua! Ngoài quần áo có cần mua sách vở, giấy bút, đài, băng đĩa hay sách thiếu nhi không?

Viết thư hỏi Bác Tiến (mà bên blog bác TĐT gọi là Tiến Trọc, còn nhóm Giỏ thị gọi thân mật là Khoai), bàn với Lana, hỏi cả ý kiến AnKhanhCongChua (một bạn tình nguyện viên trong nhóm Bác TĐT). Cuối cùng quyết định mua mũ len khăn len cho học sinh nội trú ở Trường Tiểu học và THCS Suối Giàng. Bây giờ đồ chống rét là cần nhất. Những thứ khác tính sau.

Chủ nhật vừa rồi, rủ Lana đi mua đồ. Khảo giá các cửa hàng thì thấy khá đắt. Ra chợ Đồng Xuân, thấy giá mềm hơn nhiều. Chỉ còn chút băn khoăn là khăn mũ của Việt Nam thì giá đắt hơn hàng Tàu khá nhiều. Mà tụi mình chỉ muốn mua hàng made in Vietnam, hổng có khoái made in China. Dạo vòng vòng, chọn lên lựa xuống, cuối cùng cũng mua được 70 mũ len nam (Vietnam), 60 mũ len nữ (nhiều khả năng hàng TQ), 80 khăn len (có lẽ là hàng VN – nhưng không chắc lắm). Ngân sách có ít, nên đành chọn hàng rẻ, để đủ đồ cho cả trăm đứa trẻ. Tuy thế, tụi mình lại lựa đồ rất cẩn thận, làm mấy bà bán hàng, chắc quen bán xỉ hàng ngàn chiếc, theo mớ, theo lô, hàng bao tải cau có khó chịu. Tụi mình cứ phớt lờ, bắt các bà đổi đi đổi lại những thứ không vừa ý mà người bán cứ giúi vào tay.

Giữa tuần, bác Tiến Khoai thông báo cuối tuần đi Y Tý (Bát Xát, Lào Cai) và khảo sát thêm mấy điểm, đi một vòng mất ít nhất 3 ngày, trong kế hoạch gần không có đi Suối Giàng. Đi như thế hơi dài ngày, cuối tháng cuối năm mình lại khá bận. Đành báo cho bác Tiến là khăn mũ tụi em đã mua, chuyến này em không đi cùng các bác được, nếu các bác không đi Suối Giàng, thì nhờ các bác cứ mang theo, trên Bát Xát có trường nào cần thì các bác cứ chuyển giùm.

Đùng cái, chiều thứ 6 bác Tiến báo 13h trưa mai thứ bảy sẽ đi, trên đường đi Y Tý sẽ qua Suối Giàng. Mình mừng húm, bảo vậy em tự lái xe theo các bác lên Suối Giàng, ngủ đêm ở đó, sáng hôm sau các bác đi Y Tý thì em về Hà Nội. Rồi vội chuẩn bị thùng xếp đồ đã mua, đã gom được, cộng thêm một thùng truyện thiếu nhi mình mới mua dạo hè.

Bà xã mình đang bận ôn thi, nhưng thấy chương trình ngắn gọn, thứ bảy đi, chủ nhật về, cũng quyết định vứt sách, đi Suối Giàng cái đã! Lana đang đi công tác, không bám càng được, tiếc hùi hụi, than thở mãi.

Mình chưa lên Tây Bắc bao giờ, đường xá không thạo thì cũng có thể xem bản đồ hoặc dùng định vị GPS, hoặc hỏi dân, nhưng chỉ ngại đèo dốc, không đi nhanh được thì làm vướng chân các bác ý, nên định tự mình khởi hành sớm hơn chút. Ai dè 11h, bác Tiến a lô, nói cần nhờ xe mình đi nhận ngay mấy thùng bánh mì và sữa cho trẻ em, bởi các xe khác đã xếp đầy áo khoác, chăn mền …. Thế là chạy đi nhận bánh mì, sữa, rồi đổ xăng. Về nhà chỉ kịp ăn vội ăn vàng, rồi lên đường, đã gần 13h.

Bác Tiến dặn cứ theo quốc lộ 32 mà đi, gần đến Nghĩa Lộ sẽ có biển chỉ dẫn rẽ vào Suối Giàng. Đi khoảng gần 100 km, qua Thanh Sơn, bắt đầu vùng đồi núi. Bên đường có những đồi chè thật đẹp. Nhưng mình chẳng tâm trí đâu ngắm cảnh, cứ chạy đều, mặc bà xã chụp ảnh được gì thì chụp, qua cửa kính xe. Máy ảnh amateur, người chụp amateur, cách chụp cũng amateur nốt, nên chẳng được ảnh nào đẹp. Thỉnh thoảng đến những ngã rẽ không có biển chỉ dẫn, vẫn phải dừng lại hỏi đường. Đường núi vắng heo hắt, nhà dân thưa thớt, lâu lâu mới thấy bóng người hay xe chạy qua. Sau 16h, bắt đầu thấy nhiều học sinh tan học, đi xe đạp trên đường về nhà. Những đoạn dốc cao, chúng đều phải dắt xe, từng tốp, từng tốp đông. Hầu hết học sinh đều mặc đồng phục khá tinh tươm.

Từ ngã ba Thu Cúc, thấy một xe con biển số Hà Nội chạy bám sát đằng sau. Mình bảo bà xã, chắc xe bác Tuấn đây, thôi nhường bác ấy chạy trước, ta cứ bám theo là tới. Mấy chục cây số mình chạy theo xe đó, đột nhiên thấy họ dừng lại hỏi đường, lại nghi không phải bác Tuấn, vì bác ấy đã lên Suối Giàng, lý gì không biết đường. Tuy thế vẫn hy vọng là ai đó trong nhóm “Cơm có thịt”, vẫn kiên trì bám theo. Với lại đi đường dốc núi quanh co, trời sắp tối, có xe khác chạy trước mình cũng dễ lái hơn.

Gần đến Nghĩa Lộ, vướng mấy chiếc xe tải khó vượt lúc lên đèo, chiếc xe kia mất hút khỏi tầm nhìn. Đi thêm vài km thì thấy biển chỉ lối rẽ: Suối Giàng 12 km. Bắt đầu từ đây chỉ có dốc dựng ngược lên, quanh co khúc khuỷu. Bên núi cao, bên vực sâu. Những đoạn vào cua gấp, bà xã ngồi bên lại sợ dúm người.

Hỏi đường chạy thẳng đến Trường Tiểu học Suối Giàng, vào cổng trường, đã thấy chiếc xe khi nãy đỗ đó, hóa ra mình đoán đúng, là xe bác Tuấn. Chỉ là lái xe cho bác ấy lần này là người khác, chưa thạo đường, nên thỉnh thoảng phải dừng xe hỏi. Có một xe nữa cũng đến từ trước khá lâu, trong xe lèn chặt chăn và áo khoác trẻ em. 30 phút sau, khoảng 6 giờ, xe bác Tiến, bác Thùy Linh cũng đến nơi. Mọi người dỡ đồ từ các xe xuống. Nơi tập kết đồ để chuẩn bị phân phát cho các cháu là cửa hàng tạp hóa của anh Thắng, nằm ngay trước cổng Trường Tiểu học, chỗ này có sân rộng bằng phẳng, có đèn điện sáng sủa, và có cái sạp đá to tướng, có thể xếp đồ lên cho sạch sẽ.

Ánh sáng của ngày

Thông tin cập nhật từ Dự án cơm thịt cho trẻ em vùng cao của bác Tuấn đúng thật là ánh sáng ấm của ngày. Tựa đề của bác í là "Bạn sẽ rất vui khi xem những hình này" (link) mà coi hình nước mắt mình cứ chảy thôi. Vui, ừ rõ ràng là thế, mà cứ nước mắt không biết diễn tả thế nào.

Mới có 2 tháng mà theo tin từ các thày cô trên đó, bọn trẻ vui vẻ chạy nhảy hoạt bát hơn hẳn, có bé tăng 4kg. Đang thiếu ăn thiếu chất bỗng dưng đủ no ngày một bữa có đạm, đương nhiên là thế rồi. Mình nhớ ngày xưa bắt đầu đi du học, từ VN ăn nghèo sang Tây bánh mì bơ sữa mới qua đứa nào đứa nấy tăng ký vùn vụt, qua 4 tháng đầu mình tăng một nhát từ 42 ký ròm lên 50 ký, má tròn căng hây. Mấy anh năm trên cứ hỏi chọc mình với nhỏ Lan Anh cùng khóa "Hai đứa em có ăn nhầm cái gì méc tụi anh với". Bệnh đau đầu và dị ứng mùa của mình bỗng nhiên từ đó cũng hết sạch. Vậy nên càng thấy cơm thịt cho các bé ý nghĩa biết bao.

Có một điều muốn nói: Sự chung tay của những tấm lòng không chỉ mang thịt tới các bữa ăn cho bọn trẻ mà còn cho chúng bữa ăn chung có không khí gia đình, sẻ chia. Các cô giáo có thêm nhiệt huyết đứng ra tổ chức bữa ăn chung và trực tiếp nấu nướng cho các bé, bà con dân bản góp củi góp sức, nhóm dự án góp tiền mua thêm bát đũa nồi xoong, quyên thêm áo ấm, chăn nệm và bạt che gió. Tiền cơm thịt nuôi dưỡng những đứa trẻ lớn lên khỏe mạnh, còn những điều không tính ra tiền này sẽ góp phần nuôi dưỡng những giá trị nhân văn cho chúng.

Mỗi người góp một chút mà Dự án 9 triệu đã có hơn 700tr (khoảng gần 29 ngàn USD), từ đó đã chuyển đi 490 triệu VNĐ tới các trường nội trú Suối Giàng, Lao Chải, Nậm Khắt và hai trường Mẫu giáo/ Mầm non Dền Thàng và Y Tý (link). Với 490tr này nhiều trăm em bé có bữa cơm đầm ấm có thịt mỗi ngày, liên tục trong nửa năm hoặc 1 năm. 'Giỏ thị Xóm Blogspot' mình chung tay trong đó hơn 20tr (quý đầu). Vậy là bà con mình mến, trong bát cơm của các bé ở những tấm ảnh mới gửi về này có một chút thơm thảo từ 'Giỏ thị'. Thật vui và ấm lòng.

Trước đây bọn trẻ tự nấu bữa hoặc nhóm theo nhóm tự phát (hình chụp bọn trẻ trường tiểu học Lao Chải):
Thế này:
Rồi ăn:
Tiện đâu nhóm đó:
Lao Chải bây giờ:

Bếp chung nên các cô còn tổ chức vườn rau chung:
Y Tý là trường mầm mon, các bé nhỏ nên tới bữa các cô chuẩn bị sẵn cho mỗi bé một tô:
Nguồn ảnh Ở đây, đây, và đây.

Mình trích mấy câu trong thư của cô giáo trường mầm non Y Tý gửi về cho bác Tuấn nhé. Thật ra theo link bên nhà bác Tuấn đăng đủ cả rồi nhưng đọc thư cô nghe cứ như có tiếng chim rừng hát reo, thích quá cứ muốn đem một chút về.

"Các Chú ơi! Tuần này học sinh của bọn cháu được ăn thịt rồi,tụi nhỏ thích lắmcác chú ạ, lại còn được mặc quần áo mới hôm nọ các chú cho nữa, chúng nó thích đi học lắm...
"... hôm thứ sáu vừa rồi trường cháu họp,cô giáo ở Hồng Ngài thôn xa nhất báo cáo phụ huynh học sinh ở đấy rất thích, họ mang đến cho cô giáo rất nhiều bí, toàn quả to xếp đầy gầm rường, nấu cho cô và cháu ăn cả tháng không hết...."
"Các chú ơi! Hôm nay phụ huynh học sinh họ nộp củi nhiều lắm, 3 phụ huynh mỗi người một đựu to, mọi khi chúng cháu nhắc mãi chỉ nộp được vài thanh, cháu mừng lắm lại có nhiều củi để nấu cơm cho học sinh rồi. À mà các chú ơi họ còn đến tận trường xem con mình ăn cơm nữa đấy, thấy họ nói với nhau bằng tiếng địa phương cháu không hiểu gì nhiều nhưng nhìn khuôn mặt họ cháu biết là họ rất vui"...

*** Link:
- GIỎ THỊ VÀ DỰ ÁN 9 TRIỆU